Zakiszacze biologiczne – Najwyższa jakość pasz objętościowych

Zakiszanie to proces strat, naszym celem jest ich ograniczenie. Stosowanie dobrych praktyk kiszonkarskich oraz wprowadzenie biologiczno-enzymatycznych dodatków do zakiszania ograniczy straty do minimum. W rezultacie uzyskamy kiszonkę o najwyższej jakości, stabilną i wysokostrawną.

Ogranicz straty do minimum

Uzyskanie idealnej kiszonki wymaga analizy wielu czynników. Straty są nieuniknione, możemy je sklasyfikować następująco i sukcesywnie je minimalizować:

Strata polowa – ilość składników pokarmowych w surowcu, a wydajność z hektara.
Decydująca jest faza wzrostu rośliny. Późny zbiór to duża masa o niskiej wartości pokarmowej. Kiedy, więc kosić? Rekomenduje się, aby zbiór traw odbywał się w fazie strzelanie w źdźbło (początek kłoszenia), a roślin motylkowych na początku kwitnienia. Do strat polowych należy także zaliczyć kruszenie liści i mniejszy poziom białka w surowcu końcowym.

Strata podczas przygotowania pryzmy – sucha masa (SM) zbioru, a straty z odcieku.
W przypadku niskiej SM następuje wyciek soku kiszonkowego z cenną zawartością składników pokarmowych i cukrów niezbędnych do prawidłowego zakiszenia. Słabe ubicie pryzmy i długi okres od zbioru do przykrycia folią utrudnia procesy zakiszania z uwagi na wysoki poziom powierza wewnątrz kiszonki.

Straty fermentacyjne – niewidoczne straty gazowe i ubytek suchej masy surowca.
To najważniejszy proces, na który mamy wpływ. Możemy zastosować dodatki bakterii poprawiających jakość fermentacji oraz enzymów wspomagających procesy prawidłowego ustabilizowania surowca w czasie jego skarmiania przez cały okres żywienia krów.

 

Zakiszacz szyty na miarę

Dobry zakiszacz zawiera niezbędną ilości bakterii homo- i hetro- fermentujących oraz w niektórych przypadkach enzymów do uzyskania szybkiego startu fermentacji w kiszonkach i dostarczenia niezbędnych cukrów, zapewniających optymalną produkcję lotnych kwasów tłuszczowych (tj.: kw. mlekowy , kw. propionowy, kw. octowy) i kontrolowanie niskiego poziomu kw. masłowego
Enzymy w preparatach biologicznych
– α – Amylaza – uwalnia cukier przyspiesza procesy
– β – Glukanaza – rozbija wielocukry – dodatkowy cukier dla fermentacji
– Celulaza – zwiększa strawność pasz z włókna
– Ksylanaza – zwiększa strawność pasz z wielocukrów nieskrobiowych

Tylko wyselekcjonowane szczepy gwarantują stabilność podczas procesu zakiszania i odporność na warunki wzrostu temperatury oraz gwałtownego obniżenia pH w zakiszanym surowcu.

Zalety stosowania zakiszaczy:

• szybka redukcja pH w kiszonkach do poziomów, które gwarantują rozwój prawidłowej mikroflory silosu
• poprawa strawności zakiszonego materiału
• ograniczenie nieprawidłowej fermentacji np. w kierunku kw. masłowego, a także wykluczenie fermentacji alkoholowej
• stabilizacja kiszonki po otwarciu silosu oraz podczas skarmiania
• wykluczenia zagrzewania się paszy i ograniczenie dalszych strat SM
• maksymalizacja dostępności składników pokarmowych i ograniczenie proteolizy (strat białka) w kiszonkach podczas całego procesu przechowywania pasz w silosie i po jego otwarciu
• poprawa smakowitości pasz i zwiększenie pobrania SM poprzez lepszą jakość organoleptyczną kiszonek
• ograniczenie obecności pleśni i zmniejszenie ryzyka skażenia kiszonek mykotoksynami

Jak dobrać zakiszacz biologiczny?

Dobór odpowiedniego zakiszacza to wybór pomiędzy ilością bakterii kwasu mlekowego zarówno homo- i hetero- fermentujących i odpowiednich enzymów (tj. ksylanaza, celulaza, β -glukanaza). Celem jest uzyskanie tzw. minimum cukrowego potrzebnego do startu i rozwoju tych bakterii w kiszonce. To także dopasowanie produktu do możliwości sprzętowych – aplikator kiszonkarski tj. idealna koncentracja w cieczy roboczej i uzyskanie stabilnej, jednorodnej oraz powtarzalnej koncentracji bakterii w każdym gramie kiszonki.

Przy wyborze składu bakteryjno-enzymatycznego zakiszacza należy kierować się właściwościami danej kiszonki.

Wyróżniamy podział na dwie zasadnicze grupy:

• łatwo kiszące się z dużym udziałem cukrów (tj. kukurydza, mieszanki traw o wysokiej zawartości cukrów): zalecenia stosowania preparatów z udziałem bakterii propionowych i heterofermentujących kwasu mlekowego np. L. buchneri i L. hilgardii gwarantujące stabilność i wysoką strawność pasz po otwarciu
• trudno kiszące się z niskim poziomem cukrów (tj. lucerna, koniczyny): zalecenia zastosowania preparatów o prawidłowym składzie enzymatycznym i wysokim potencjale początkowym – tzw. startu fermentacji np. P. acidilactici , P. pentosaceus, ponadto L. plantarum oraz heterofermentujących bakterii kwasu mlekowego w udziale z enzymami.

Pośrednią kategorią będą kiszonki charakteryzujące się wysoką zawartością cukrów, ale także wysoką pojemnością buforową, wynikającą z zasobności surowca w minerały oraz wysoką koncentracją białka (tj. mieszanki zbóż z roślinami motylkowymi oraz trawy z wsiewką rośliny wysokobiałkowej).

Przy wyborze zakiszacza należy również wziąć pod uwagę, jaka będzie planowana sucha masa kiszonek podczas zbioru i jak szybko chcemy je skarmiać od momentu zebrania i zakiszenia. To kluczowe pytania zanim podejmiemy decyzję, który produkt będzie właściwy do naszych potrzeb i oczekiwań.

dr inż. Krzysztof Białoń
Feed Expert