Mówiąc o żywieniu trzody często skupiamy się na: bilansowaniu dawek, parametrach paszy, dobrej jakości surowcach. Natomiast zapominamy o tym jak ważnym elementem w całym żywieniu jest woda.
Często zapominamy o zapewnieniu w obiektach odpowiedniego dostępu, przepływu, a przede wszystkim nie dbamy o higienę. Twierdząc, że świnia wypije wszystko. O higienie napisze na końcu. Co z tego skoro będziemy mieli czyściutką wodę jak nie będzie odpowiedniego dostępu i przepływu wody.
Zapotrzebowanie na wodę dla trzody chlewnej jest ściśle związane z pobraniem ilości suchej masy paszy w ciągu doby. Niezależnie czy świnie otrzymują paszę na sucho czy na mokro, należy zwierzętom zapewnić możliwość regulacji ilości pobieranej wody. Ograniczanie dostępu do wody powoduje straty produkcyjne. Zapotrzebowanie na wodę jest uzależnione także od składu chemicznego pasz. Świnie wypijają więcej wody jeśli w paszy jest zbyt dużo białka lub składników mineralnych albo gdy mają biegunkę. Niedostateczna jej ilość ogranicza pobranie paszy co negatywnie wpływa na mleczność loch, prawidłowy odchów prosiąt czy przyrosty masy ciała u tuczników.
Dzienne zapotrzebowanie świń na wodę w litrach | |
Prosięta | 1-2 |
Warchalki | 1-5 |
Tuczniki do 50kg | 4-8 |
Tuczniki powyżej 50kg | 6-10 |
Lochy prośne | 15-20 |
Lochy karmiące | 25-35 |
knury | 8-10 |
W dzisiejszych czasach w tuczarniach, chlewniach dla loch hodowcy montują tzw. poidła automatyczne, do których zaliczamy poidła smoczkowe, miseczkowe nierdzewne jak i żeliwne oraz poidła stałego poziomu wody. Jedną z najważniejszych spraw jest ustalenie minimalnego oraz maksymalnego przepływu wody przez zainstalowane w chlewniach poidła, które powinno wynosić:
Przepływ wody przez poidła w litrach/minutę | |
Prosięta | 0,5 |
Warchalki | 0,5-0,8 |
Tuczniki | 0,8-1,5 |
Lochy prośne, Knury | 2,5-3 |
Lochy karmiące | 3-4 |
Przy żywieniu na sucho zwierzęta mające dostęp do poideł pobierają około 4 – 5 razy więcej wody niż suchej masy paszy dlatego szybkość przepływu wody w poidle ma istotny wpływ na wielkość dziennych przyrostów.
Oprócz odpowiedniego przepływu wody przez poidła powinniśmy też zwrócić uwagę na zamontowanie odpowiedniej ich ilości oraz na wysokości, która umożliwi swobodny dostęp zwierzętom do wody. Na tuczarniach i warchlakarniach ilość poideł zależy od rodzaju automatu paszowego:
Ilość poideł - rodzaju automatu paszowego | |
Automat paszowy typu tubomat pasza z wodą | 1 poidło na 15 szt. |
Automat paszowy tupu skrzynia pasza sucha | 1 poidło na 10=12 szt. |
W chlewni na sektorze porodowym jedno poidło typu smoczek lub stałego poziomu wody na lochę oraz poidełko miseczkowe lub smoczek dla prosiąt. Na sektorze krycia jedno poidło stałego poziomu wody na 5-7 szt. loch lub poidło smoczkowe dla każdej z nich. Sektor ciąży lochy grupowe jedno poidło do 15 loch jednak coraz częściej lochy prośne utrzymywane są w kojcach pojedynczych wówczas montujemy poidła tak samo jak na sektorze krycia.
Wysokość na jakiej wieszać poidła miseczkowe | |
Prosięta | 8-10 cm od dolnej krawędzi poidła |
Warchalki | 13-15 cm od dolnej krawędzi poidła |
Tuczniki | 20-25 cm od dolnej krawędzi poidła |
Lochy prośne | 50-55 cm od dolnej krawędzi poidła |
Wysokość na jakiej wieszać poidła smoczkowe | Wysokość na jakiej wieszać poidła smoczkowe |
Prosięta | 15 cm |
Warchalki | 30-55 cm |
Tuczniki | 55-65 cm |
Lochy prośne | 65-75 cm |
Warto by było nadmienić, że w sytuacji gdy zwierzęta mają problemy związane z biegunka wówczas słabiej rosną, różnicują się. Nie zawsze jest to wina paszy.
Często hodowcy nie zwracają uwagi na jakość wody, którą piją zwierzęta, a ta powinna być takiej jakości jak woda pitna dla ludzi. Nawet doskonałej jakości woda (np. pochodząca z ujęć głębinowych) może ulec zanieczyszczeniu. Jeżeli we wnętrzu rur rozwinie się populacja bakterii czy grzybów może to pogarszać smak wody (co odbija się na jej pobraniu) czy powodować biegunki – szczególnie u młodych zwierząt. Obecność glonów i kamienia wewnątrz rur stwarza dodatkowo ryzyko zapychania się poideł.
Woda słabej jakości i zanieczyszczone rury mogą wpływać również na pogorszenie działania leków podawanych często poprzez systemy pojenia.
Najlepiej po zakończeniu każdego rzutu dokonać zatem higienizacji instalacji wodnej za pomocą specjalnych preparatów. Wiąże się to z niewielkim wydatkiem, a pomoże ograniczyć ryzyko wystąpienia wielu problemów.
Doradca Żywieniowy ds. Trzody Chlewnej
Krzysztof Gańko